DEKRET z dnia 9 stycznia 1919 r.
o organizacji policji komunalnej¹

Art. 1. Policja komunalna jako organ samorządu ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobistego i porządku publicznego, sprawuje nadzór nad wykonaniem przepisów prawa i rozporządzeń w zakresie działania policji miejscowej oraz jest organem wykonawczym władz państwowych i komunalnych.

Art. 2. Policje komunalne organizują zarządy gmin miejskich i organy samorzą­dowe powiatowe. Policje te tworzy się pod dozorem i zwierzchnim zarządem władz państwowych. Władza naczelna należy do Ministra Spraw Wewnętrznych.

Art. 3. Kierowników policji komunalnej wszelkich stopni mianuje Minister Spraw Wewnętrznych. Są oni urzędnikami państwowymi.

Art. 4. Utrzymanie policji komunalnej obciążać będzie w równych częściach skarb państwa (etat Ministerstwa Spraw Wewnętrznych) i gminy miejskie, względ­nie organy samorządowe powiatowe.

Art. 5. Organizacja policji komunalnej wzoruje się na zasadach stosowanych przez organizację wojskową.

Art. 6. Gminy miejskie i wiejskie obowiązane są dostarczyć bezpłatnie pomiesz­czeń dla urzędów policji komunalnej miejskiej i powiatowej oraz kwaterunku stałego i czasowego dla funkcjonariuszów policji komunalnej.

Art. 7. Funkcjonariusze policji komunalnej miejskiej i powiatowej umundurowani będą według wzorów, które określi Minister Spraw Wewnętrznych.

Art. 8. Funkcjonariusze policji komunalnej do czasu wydania specjalnych prze­pisów służbowych podlegają przepisom w art. 9-13 niniejszego dekretu.

Art. 9. Funkcjonariuszem policji komunalnej może zostać każdy obywatel Pań­stwa Polskiego, odpowiadający warunkom, w art. 10 przewidzianym. Osoby nieposiadające obywatelstwa polskiego, mogą sprawować pewne czynności urzędowe na mocy zawartej umowy terminowej.

Art. 10. Kandydat na funkcjonariusza policji komunalnej winien odpowiadać następującym warunkom:
1. wiek nie niżej 21 lat,
2. należyte uzdolnienia,
3. nieskazitelność obywatelska,
4. zdrowie fizyczne,
5. poprawna znajomość języka polskiego w piśmie i słowie.

Art. 11. Nie mogą się ubiegać o stanowisko w policji komunalnej i być przyjęci do niej:
1. osoby względem których wszczęto dochodzenie sądowe lub śledztwo za czyny przestępne, o ile nie zostały na mocy wyroku sądowego uwolnione;
2. złożeni z urzędu lub wydaleni ze służby państwowej;
3. skazani za bankructwo;
4. osoby, pozostające pod kuratelą.

Art. 12. Mianowanie funkcjonariuszów policji komunalnej może nastąpić po upływie służby próbnej, która nie powinna przewyższać okresu sześciomiesięcznego.

Art. 13. Funkcjonariusze policji komunalnej za wykroczenia służbowe podlegają karze w drodze dyscyplinarnej. Kary te w stosunku do szarż oficerskich wymierzo­ne być mogą w formie: 1) nagany, 2) aresztu domowego, 3) przeniesienia do innej miejscowości lub na urząd niższej kategorii płacy, 4) wydalenia z policji komunalnej. Stosunku zaś do niższych szarż: 1) nagany, 2) aresztu, 3) grzywny do wysokości 25 mk., 4) przeniesienia do innej miejscowości lub na urząd niższej kategorii płacy, 5) wydalenia z policji komunalnej.
Minister Spraw Wewnętrznych wyda specjalne przepisy o odpowiedzialności dyscyplinarnej i trybie postępowania na zasadach powyżej wyszczególnionych.

Art. 14. Minister Spraw Wewnętrznych jest uprawniony do wydawania in­strukcji i przepisów, opartych na niniejszym dekrecie, dotyczących organizacji oraz czynności policji komunalnej. W szczególności instrukcja określi prawa służbowe państwowych funkcjonariuszów policji oraz stosunek policji komunalnej do powiato­wych politycznych władz administracyjnych i milicji ludowej, organizację szarż poli­cji i tryb wykonywania przez policję komunalną poruczonych jej zadań.

Art. 15. Wszystkie obecnie istniejące w Państwie Polskim organizacje bezpieczeństwa z wyjątkiem milicji ludowej należy natychmiast przekształcić w policje ko­munalne podług przepisów dekretu mniejszego.

Art. 16. Wykonanie niniejszego dekretu powierza się Ministrowi Spraw Wewnętrznych.

Dan w Warszawie, dnia 9 stycznia 1919 r. [...]²

___

¹ Źródło: Dziennik Praw Państwa Polskiego, 1919 r, nr 5, poz. 98. Dekret opublikowany [w:] Or­ganizacja instytucji..., s. 17-19; również [w:] Ustawy Polskiej Policji (1791-1990), Piotr Majer, Szczytno 2007, s. 117-118.
² Następują podpisy