Moje wspomnienia, członka Warszawskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939 roku wbrew faktom i przeżyciom – nie było mi łatwo opisać. Do organizacji wstąpiłem w 2003 roku, a więc w początkach jej działalności.

Tym, który pomógł mi poznać jej cele i metody pracy był p. Zygmunt Kowalczyk, emerytowany oficer WP.

Ta decyzja pomogła mi wybrać i przystąpić do realizacji, istotnego celu w mym życiu. Było to napisanie wspomnień z okresu dzieciństwa, do zakończenia II wojny światowej.

    Nie był to cel „sobie a muzom”, lecz bardzo ściśle wiązał się z MYM CODZIENNYM ŻYCIEM I LATAMI OKUPACJI.

Otóż gdy miałem 4 lata (1931 r.) zmarł mój ojciec przodownik Policji Państwowej. Matka mając na utrzymaniu jeszcze dwie, starsze ode mnie córki oraz własną matkę, nie mogła związać przysłowiowego końca z końcem i dla dobra całej rodziny zdecydowała się oddać mnie do zakładu wychowawczego.

    W ten sposób w 1932 roku zostałem skierowany do Domu dziecka Rodziny Policyjnej w Skolimowie.

Pierwsze niezatarte wrażenie pozostawia w mojej świadomości podróż koleją z Tarnopola (miasto wojewódzkie na Podolu, po II wojnie światowej przyłączone do ZSRR) do Warszawy i Skolimowa.

Z tej pierwszej niebywale dalekiej wędrówki, zapamiętałem ogromny, oszklony dworzec we Lwowie. Pamiętam, że jego wielkość, ruch, tłumy podróżnych oszołomiły mnie zupełnie. Mrowie ludzi, pośpiech i krzątanina, niezliczona ilość wagonów i potwornie wielkie lokomotywy.

Widocznie PKP wówczas wzorowo funkcjonowały, gdyż tę dość długą drogę zakończyłem w dobrej kondycji i zostałem dowieziony do Domu Dziecka cały i zdrowy.

   Lokalizacja Domu Dziecka Rodziny Policyjnej w Skolimowie miała charakter doraźny. Wielu działaczy naszej organizacji przed wojną, było przekonanych o potrzebie wybudowania i zorganizowania własnego Domu Dziecka. Pomysł ten dzięki różnym inicjatywom, a zwłaszcza ofiarności małżeństwa Garbolewskich (właścicieli majątku Czerwonka w Sochaczewie) został zrealizowany.

Dzięki temu 6 maja 1937 roku nastąpiło uroczyste otwarcie Domu Dziecka Stowarzyszenia Rodziny Policyjnej w Sochaczewie ul. Ziemowita 3, z udziałem przedstawicieli władz administracyjnych i Policji Państwowej z gen. bryg. Józefem Kordianem Zamorskim na czele.

Należy zaznaczyć, że w czerwcu 1939 roku zakład nasz przyjął grupę 30 małych dzieci z likwidowanego Domu Dziecka Stowarzyszenia Rodzina Policyjna w Adamowie na Zamojszczyźnie. W sumie nasz DDRP rozpoczął pracę z 58 wychowankami.

   Ten liryczno-szczęśliwy obraz został gwałtownie przerwany wybuchem II wojny światowej.

W 1941 roku Niemcy eksmitowali nasz zakład z ul. Ziemowita w Sochaczewie. W wyniku tego od lipca 1942 roku do końca wojny, znajdujemy stałe lokum w budynkach Klasztoru Sióstr Niepokalanek w Szymanowie.

Zaczęły się lata walki o przetrwanie, tworzenie warunków minimalnej choćby egzystencji i przeżycia tych koszmarnych czasów, których istotnym wyznacznikiem był głód. W latach okupacji przewinęła się przez nasz Dom- przeszło 200 dzieciaków.

Mimo ogromu kłopotów i okupacyjnej powszechnej biedy, zakład starał się pomyślnie realizować swoje główne zadania. Były nimi, zabronione nauka oraz wychowanie patriotyczne. Wywiązał się z tego znakomicie.

    Ogromne znaczenie w procesie kształtowania naszych poglądów i postaw miało samowychowanie. Tempo naszego życia było niezwykle intensywne, a znaczący wpływ na rozwój naszej świadomości, miało środowisko w którym żyliśmy.

Znaczącą rolę w procesach wychowania odegrało zorganizowanie w połowie 1943 roku, w naszym zakładzie drużyny Szarych Szeregów. Pełniłem w niej funkcję przybocznego.

Jako przyboczny byłem łącznikiem z gminną organizacją Armii Krajowej. Jej aktywny działacz ks. Kazimierz Grabowski (podporucznik artylerii 1938 r) zlecał mi funkcje kurierskie z komórkami AK w Sochaczewie i Puszczy Kampinoskiej.

    W tych ciężkich i skomplikowanych latach sieroty Domu Dziecka stawały przed nie lada dylematami, rozpoczynając samodzielne życie.

   Jak sobie z tym radziliśmy?

Nie ma w tej sprawie łatwej i jednoznacznej odpowiedzi. Wynika to z faktu likwidacji Domu Dziecka Rodziny Policyjnej w Sochaczewie w 1946 roku, a przez to przecięcie naturalnych więzi na linii: Dom – wychowanek. Ale nie tylko.

    Oto nowa władza, która przyszła ze Wschodu, ze względów doktrynalnych i politycznych, wykluczyła dalsze istnienie międzywojennego aparatu policyjnego. Potwierdził to jednoznacznie dekret polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 15 sierpnia 1944 roku.

Co gorsze, w powojennych rozliczeniach służba w Policji nie była tytułem do chwały. Powodowało to, że policjanci i ich rodziny, starali się ukrywać swą przeszłość, gdyż jej ujawnianie powodowało najczęściej przykre następstwa. Ja np. przyfastrygowałem sobie profesję ojca – kolejarza. I dzięki temu bez dodatkowych kłopotów ukończyłem studia wyższe.

Można powiedzieć, że policjanci stanowili ostatnią grupę społeczną jaka doczekała się, w wyniku przełomu 1989 roku, częściowej przynajmniej rehabilitacji.

Z ogromną radością i satysfakcją mogę poinformować, że radykalnej zmianie uległa ocena międzywojennej Policji Państwowej.

Po latach starań i zabiegów o prawdę i honor naszych ojców, Sejm Rzeczypospolitej polskiej dnia 25 lipca 2008 roku przyjął uchwałę w sprawie uczczenia pamięci funkcjonariuszy policji Państwowej II RP.

Zacytuję jej treść:

„Sejm Rzeczypospolitej wyraża szacunek i uznanie dla Policji Państwowej II RP. Jednocześnie Sejm uznaje dekret PKWN z dnia 15 sierpnia 1944 roku o rozwiązaniu Policji Państwowej II RP za krzywdzący i niesprawiedliwy. Przypominamy, że polscy policjanci wzięci we wrześniu 1939 roku do niewoli sowieckiej, wiosną 1940 roku zostali zamordowani przez NKWD w Twerze i potajemnie pogrzebani w bezimiennych masowych grobach, między innymi w Miednoje. Wielu policjantów współpracowało z ruchem oporu i oddało życie za Polskę. Los kilku tysięcy funkcjonariuszy jest nadal nieznany.

Chlubna działalność Policji Państwowej II RP i służba w interesie publicznym były źródłem powszechnego szacunku i przyczyniły się do umocnienia naszego państwa. Sejm RP stoi na stanowisku, że w imię prawdy historycznej konieczne jest przypomnienie tego fragmentu dziejów polski i podkreślenie zasług Policji Państwowej II RP położonych w dziele budowy i obrony Rzeczypospolitej”.

                                                                                             Marszałek Sejmu B. Komorowski

 

Z satysfakcją podkreślam, że duży wkład w przyjęcie tej uchwały ma nasz wieloletni a obecnie Honorowy prezes organizacji Tadeusz Konon. Przez wiele lat podejmował różnorodne starania o rehabilitację i przywrócenie czci i honoru naszym ojcom policjantom, którzy świetnie realizowali swoje obowiązki w krótkim okresie, międzywojennej niepodległości.

Do tych prac, upamiętniania przeszłości związanej z Rodziną Policyjną, zaliczam moją książkę p.t. „Uśmiech przez łzy”.

W 2004 roku została ona wydrukowana, a znacząca część nakładu (200szt) przekazano Komendantowi Głównemu Policji – generałowi Leszkowi Szrederowi w lipcu 2004 roku.

Książki te rozdzielono i przekazano do bibliotek Wojewódzkich Komend Policji oraz do bibliotek Szkół policyjnych.

   Ważnym i czcigodnym adresatem tej książki, był papież Polak Jan Paweł II. Otrzymałem piękne podziękowanie i papieskie błogosławieństwo.

Ponadto prezes Warszawskiego Stowarzyszenia Rodzina policyjna 1939 roku – Tadeusz Konon, dostarczył tę książkę marszałkom Sejmu i Senatu, zainteresowanym ministrom, a ja moim przyjaciołom w Muzeum ziemi Sochaczewskiej i Bitwy n/Bzurą.

 

                                           

Warszawa, maj 2015                                                                                Kazimierz Racławski